Muzeum Techniki

Narodowe Muzeum Techniki to instytucja będąca spadkobiercą najstarszych tradycji muzealnictwa technicznego w Polsce. Założone zostało w 1955 roku jako Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie, jednak swymi korzeniami sięga daleko wcześniej. W 1875 roku powstało w dzisiejszej stolicy Polski Muzeum Przemysłu i Rolnictwa i to właśnie działalność tej placówki stanowi punkt odniesienia dla dzisiejszego muzeum. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w okresie międzywojennym (1929 rok) powstał bezpośredni poprzednik jednostki, o tej samej co po wojnie nazwie (Muzeum Techniki i Przemysłu), którego pierwszym dyrektorem został wybitny inżynier Kazimierz Jackowski. Odpowiedzialność za reaktywowanie w latach pięćdziesiątych Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie przekazano Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT), od której wzięło później nazwę pełne imię instytucji – Muzeum Techniki i Przemysłu NOT. Nadrzędnym celem jednostki, której siedzibę ustanowiono w Pałacu Kultury i Nauki, miało być gromadzenie i udostępnianie zbiorów z dziedziny historii i współczesności polskiej techniki. W ciągu kolejnych dekad z zadania tego placówka wywiązywała się na tyle dobrze, że miejsce było jednym z popularniejszych punktów na muzealnej mapie nie tylko stolicy, ale i całego kraju.

W latach sześćdziesiątych w rejonie dawnego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego (teren świętokrzyskiego) powstały oddziały terenowe Muzeum Techniki i Przemysłu NOT. Mieściły się one w Starej Kuźnicy, Chlewiskach i Sielpi Wielkiej. W pierwszym z miejsc zwiedzać można jedną z lepiej zachowanych dawnych manufaktur metalurgicznych w Polsce. W Chlewiskach znajduje się Muzeum Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego, w Sielpi natomiast Muzeum Zagłębia Staropolskiego.

Rozwojowi ulegała ulegało też filia główna w Warszawie. W 1972 roku w Muzeum Techniki i Przemysłu NOT powstało pierwsze w stolicy planetarium, wyposażone w najlepszej jakości sprzęt. Przeszło renowację w roku 2012 i obecnie daje możliwość zarówno brania udziału w seansach obserwacji nieba, jak i udziału w ciekawych wykładach i prelekcjach, skierowanych także do dzieci i uczniów szkół. W 2017 roku nieczynne od pewnego czasu Muzeum Techniki i Przemysłu NOT zostało zastąpione przez Narodowe Muzeum Techniki (zbiory zostały przekazane nowemu muzeum). Powołaniu nowego muzeum patronuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Miasto Stołeczne Warszawa.

Narodowe Muzeum Techniki (profil muzeum na Facebooku) może poszczycić się pokaźną kolekcją eksponatów m.in. z dziedziny fizyki, informatyki, motoryzacji, transportu, astronomii i astronautyki, energii odnawialnych, geodezji, radiotechniki, muzyki (mechanizmy grające), gospodarstwa domowego, górnictwa i hutnictwa czy komunikacji i transportu.

Wśród eksponatów, które można oglądać w Narodowym Muzeum Techniki, wiele jest okazów o bardzo dużej wartości. Na uwagę zasługują np. aeroskop autorstwa Kazimierza Prószyńskiego (prototyp pierwszej na świecie kamery ręcznej), maszyny rachunkowe (wśród nich pochodząca z XIX wieku maszyna Izraela Abrahama Staffela oraz pierwsze polskie komputery – Analizator Równań Różniczkowych, AKAT-1, K-202, Odra 1305), pierwszy polski szybowiec (Lotnia Tańskiego), jedyny sprawny w kraju mechanizm maszyny szyfrującej Enigma z czasów drugiej wojny światowej czy duża kolekcja polskich zabytkowych pojazdów.

Obok wystaw stałych, regularnie organizowane są (również poza siedzibą) ekspozycje czasowe, a także warsztaty, lekcje muzealne, zajęcia dla dzieci, wydarzenia, imprezy, spotkania, zloty czy programy telewizyjne popularyzujące nauki ścisłe i techniczne. W ostatnich latach sporą popularnością cieszył się organizowany w muzeum w latach 2013-2015 Interaktywny Festiwal Robotów Cyberiada. Podczas jego trwania można było oglądać rozmaite wynalazki z dziedziny robotyki: od robotów humanoidalnych, przez łaziki, aż po wielowirnikowce i nowoczesne drony. W wydarzenie zaangażowane były instytucje ze świata nauki, biznesu, edukacji i mediów. Inną pozytywnie przyjętą akcją była seria wystaw czasowych w ramach „Lata w mieście” w 2014. Zorganizowane zostały wówczas takie ekspozycje jak „Światło z bańki – spojrzenie na dzieje żarówki”, „Powietrzem do celu, czyli krótka historia i współczesność wiatrówek”, „Sen o Warszawie M20” czy „I wojna światowa w obrazach ruchomych i fotografii”.

Dawne Muzeum Techniki i Przemysłu NOT, a obecnie Narodowe Muzeum Techniki jest czołową polską placówką muzealną zajmującą się zagadnieniami techniki i niewątpliwie jedną z ciekawszych tego typu atrakcji na turystycznej mapie Warszawy.